SPÓŁDZIELNIE PRACY I SPÓŁDZIELNIE SOCJALNE WZMACNIAJĄ EUROPĘ SOCJALNĄ

CECOP_logoStanowisko CECOP dotyczące nadchodzących działań Unii Europejskiej w zakresie planu wdrożenia Europejskiego Filaru Praw Społecznych
5 listopada 2020

Europejski Filar Praw Socjalnych jest kluczowym krokiem naprzód w budowaniu prawdziwie integracyjnej i społecznej Europy. Wraz z prawami społecznymi i gospodarczymi określonymi w Karcie Praw Podstawowych UE, Europejski Filar Praw Socjalnych zobowiązuje UE i jej państwa członkowskie do poprawy warunków życia i pracy swoich obywateli.
Wraz z Ekonomią Społeczną Europa, Platformą Społeczną, Europejską Konfederacją Związków Zawodowych i Międzynarodowym Ruchem Europejskim, jesteśmy częścią sojuszu na rzecz Filaru Socjalnego („Stand Up for the SocialFillar Alliance”).Wspólnie pracujemy na rzecz Europy Socjalnej i sprzyjającej integracji społecznej. Wzywamy Komisję Europejską, Parlament Europejski i Radę, do aktywnego współdziałania z interesariuszami tego sojuszu, aby zapewnić, że wiedza specjalistyczna i potrzeby tej sieci zostaną usłyszane na wszystkich etapach tworzenia i wdrażania planu działania w zakresie Filaru Socjalnego.

CECOP_wstep

Spółdzielnie pracy, opierając się na wartościach odpowiedzialności za siebie, samopomocy, demokracji, równości i sprawiedliwości, realizują i bronią praw socjalnych swoich członków i społeczności, w których żyją. Identyfikując wyzwania i opracowując rozwiązania służące dobru swoich członków, spółdzielnie opracowały wielopłaszczyznowe strategie promowania praw socjalnych. Potencjał ten został doceniony przez Parlament Europejski w rezolucji w sprawie Europejskiego Filaru Praw Socjalnych z 19 stycznia 2017 roku.

SPÓŁDZIELNIE PRACY I SPÓŁDZIELNIE SOCJALNE SĄ NA PIERWSZEJ LINII ZAPEWNIANIA RÓWNYCH SZANS ORAZ DOSTĘPU DO RYNKU PRACY
Nierówności to jeden z największych problemów, z jakim mierzą się społeczeństwa europejskie i który podważa wysiłki na rzecz stworzenia prawdziwie społecznej Europy. Ośmiu najbogatszych ludzi na świecie posiada tyle samo bogactwa łącznie co 3,7 miliarda najbiedniejszych. Nierówności są ogromne nie tylko w podziale bogactwa. Inne nierówności uniemożliwiają ludziom rozwijanie ich potencjału i życia w wolności i godności. Nierówny dostęp do zatrudnienia, edukacji, służby zdrowia i ochrony socjalnej wzmacnia i pogłębia istniejące nierówności. Spółdzielnie pracy i spółdzielnie socjalne zwalczają te zjawiska w Europie poprzez zapewnienie godziwych wynagrodzeń i tworzenie szans dla osób w gorszej sytuacji.
Usługi świadczone przez spółdzielnie socjalne stawiają je w centrum Europy Socjalnej: domy pomocy i opieka domowa dla osób starszych, przedszkola i szkoły oraz służba zdrowia to tylko kilka z wielu przykładów spółdzielni socjalnych zapewniających kluczowe usługi społeczne dla swoich społeczności.
Spółdzielnie pracy przodują w dostarczaniu miejsc pracy, które promują równość płci i zapewniają zatrudnienie młodym ludziom. Dane pokazały, że francuskie i hiszpańskie spółdzielnie pracy mają więcej kobiet i osób poniżej 35 roku życia w zarządach niż zwykłe przedsiębiorstwa. Tak działają spółdzielcze zasady równości i sprawiedliwości. Ponadto spółdzielnie mogą odgrywać kluczową rolę we włączaniu osób długotrwale bezrobotnych do rynku pracy i inwestowaniu w ich szkolenie i rozwój umiejętności. Spółdzielnie robią to zarówno poprzez zapewnienie miejsca pracy, jak i poprzez samopomocowe projekty tworzone przez osoby bezrobotne.
Tylko we Włoszech 400 tys. pracowników jest zatrudnionych w sektorze spółdzielni socjalnych, z których prawie jedna czwarta zajmuje się integracją zawodową. Ponad 1000 spółdzielni zostało założonych w Polsce przez osoby wcześniej bezrobotne. Spółdzielnie socjalne w całej Europie również oferują możliwości osobom z niepełnosprawnościami, w takich obszarach jak integracja i dostęp do pracy, do usług, tym samym przyczyniają się do pełnej integracji tych osób.
Plan działania w zakresie Filaru Socjalnego musi uwzględniać ważną rolę, jaką odgrywają spółdzielnie pracy i spółdzielnie socjalne w tworzeniu równych szans i dostępu do rynku pracy.

DEMOKRATYCZNE MIEJSCA PRACY ZAPEWNIAJĄ GODNE WARUNKI PRACY
Spółdzielnie w przemyśle i usługach zapewniają wysoką jakość zatrudnienia dla ponad 1,3 miliona pracowników w całej Unii Europejskiej. Demokratyczna natura spółdzielni pracy sprawia, że głos pracowników jest słyszany. Dlatego też spółdzielnie szybko dostosowują się do nowych wyzwań w ciągle zmieniającym się środowisku pracy.
Ustawodawstwo często nie nadąża za zmianami na rynku pracy takimi jak prace niestandardowe (np. podwykonawstwo, praca na zlecenie, praca platformowa) i nieformalne. Wielu pracowników staje się wobec tych zmian bezbronnymi, mają ograniczony dostęp do bezpiecznych miejsc pracy, pracują w niepewnych warunkach, często bez dostępu do ochrony socjalnej. Powstają też pytania o to, kto jest właścicielem ich danych.
Podczas obecnej pandemii COVID-19 bezpieczeństwo i zdrowie pracowników jest głównym problemem dla spółdzielni. Niektóre spółdzielnie platformowe zapewniają pracownikom bezpieczne i zdrowe warunki pracy poprzez udzielanie informacji, środków ochrony osobistej i inny, zachowując jednocześnie elastyczne warunki pracy.
Jednocześnie spółdzielnie platformowe również mogą dawać dostęp pracowników do lepszych umów o pracę, zapewniając, że potrzeby pracowników dotyczące stabilności i elastycznej organizacji pracy są spełnione. Ponadto ze względu na demokratyczny charakter spółdzielni, algorytmy używane przez spółdzielnie cyfrowe są często projektowane, aby zachować przejrzystość i kontrolę pracowników nad ich danymi.

SPÓŁDZIELNIE PRACY WALCZĄ O DOSTĘP SWOICH PRACOWNIKÓW DO OCHRONY SOCJALNEJ

Każdy obywatel Unii Europejskiej ma prawo dostępu do ochrony socjalnej. Jednak większość systemów krajowej ochrony socjalnej jest powiązana z zatrudnieniem i standardowymi umowami o pracą. Wraz z pojawieniem się i rozwojem pracy platformowej i niestandardowych stosunków pracy, to powiązanie okazało się problematyczne. Coraz większej liczbie pracowników odmawia się dostępu do ochrony socjalnej.

Kilka rozwiązań w postaci spółdzielni należących do pracowników powstało w całej Europie, aby zaradzić problemowi braku socjalnej ochrony pracowników platformowych. Plan realizacji Filaru musi uznać rolę spółdzielni należących do pracowników w zapewnianiu pracownikom dostępu do ochrony socjalnej. Jednocześnie celem planu musi być zapewnienie dostępu do ochrony socjalnej dla wszystkich pracowników, niezależnie od rodzaju stosunku pracy. Tam, gdzie rozwiązanie spółdzielcze daje pracownikom dostęp do ochrony socjalnej, powinno być ono upowszechniane wśród pracowników i decydentów jako realistyczna opcja.

WSPIERANIE SPÓŁDZIELNI PRACY i SPÓŁDZIELNI SOCJALNYCH W CELU WZMOCNIENIA EUROPY SOCJALNEJ
Aby zapewnić pełny potencjał spółdzielni do realizacji kluczowych elementów Europejskiego Filaru Praw Socjalnych, CECOP wzywa Komisję Europejską do wykorzystania planu realizacji Filaru do:

  • Uznania atutów spółdzielni w zakresie wzmacniania Europy Socjalnej poprzez włączenie CECOP do opracowania projektu Planu działania.
  • Uznania ważnej roli spółdzielni socjalnych w zatrudnianiu osób długotrwale bezrobotnych i osób z niepełnosprawnościami.
  • Promowania spółdzielczych rozwiązań problemów związanych z pracą niestandardową.
  • Zapewnienia możliwości finansowania spółdzielni zaangażowanych we wdrożenie Europejskiego Filaru Praw Socjalnych.
  • Współpracy z państwami członkowskimi przy wdrażaniu korzystnych ram prawnych do tworzenia i wspierania przedsiębiorstw spółdzielczych.
  • Zapewnienia każdemu obywatelowi dostępu do systemów bezpieczeństwa socjalnego, niezależnie od rodzaju zatrudnienia lub umowy o pracę.