W związku z Międzynarodowym Rokiem Spółdzielczości, przygotowujemy dla Was cykl artykułów i wywiadów poświęconych polskim spółdzielniom. Cykl będzie ukazywał się sukcesywnie do końca 2025 roku na stronie i profilu Facebookowym OZRSS, przybliżając różnorodne modele współpracy i wartości, które przyświecają spółdzielczości.

Spółdzielczość to od ponad 150 lat globalny ruch społeczno‑gospodarczy oparty na zasadach demokratycznego zarządzania, równości, samopomocy i solidarności. Obecnie Ponad 1 200 000 000 osób w 96 krajach jest członkami przynajmniej jednej spółdzielni, oznacza to, że około 12% ludzkości to ​osoby należące do spółdzielni.

W Polsce, obok tradycyjnych spółdzielni mieszkaniowych czy kredytowych, coraz większą rolę odgrywają spółdzielnie socjalne. Miejsca łączące działalność biznesową z misją reintegracji osób zagrożonych wykluczeniem.

W pierwszym wywiadzie porozmawialiśmy ze Spółdzielnią Socjalną Margines, która od 2013 roku łączy pasję do kuchni roślinnej z zaangażowaniem społecznym. Spośród wszystkich wartości wyróżniających Margines, najistotniejsza wydaje się włączanie społeczne, świadome kreowanie przestrzeni pracy i wsparcia dla osób pozostających dotąd „na marginesie” rynku pracy. To właśnie dzięki tej wartości spółdzielnia nie tylko utrzymuje się i rozwija, ale realnie zmienia życie swoich członków oraz lokalnej społeczności.

Spółdzielcze historie #1 Margines

OZRSS: Opowiedzcie krótko historię Spółdzielni Margines

Margines: Spółdzielnię Socjalną Margines założyliśmy w 2013 roku. Cześć z nas wywodzi się ze środowiska  alternatywnego, anarchistycznego i trudno było nam zaakceptować reguły jakimi rządzi się biznes w dzisiejszej rzeczywistości. Często byliśmy długotrwale bezrobotni, a więc niejako pozostawaliśmy na marginesie społeczeństwa. Dlatego postanowiliśmy sami sobie zorganizować nasz świat, by jednocześnie móc zarabiać na życie i pracować w zgodzie z samym sobą. Formuła spółdzielni socjalnej była nam najbliższa, jeśli chodzi o sposób zarządzania, podejmowania decyzji.

Od 2015 czyli od otwarcia Lokal Vegan Bistro działamy w branży wegańskiej gastronomii w Warszawie, łącząc działalność gospodarczą z działalnością społeczną. Zajmujemy się również cateringami.

OZRSS: Kto tworzy wasz zespół? Na jakich zasadach zatrudniacie pracowników/pracownice?

Margines: Na chwilę obecną zespół liczy 25 osób, jednak nie wszystkie osoby zatrudnione są na pełny wymiar godzin – umowy dostosowane są do możliwości oraz indywidualnej sytuacji życiowej. Większość kadry stanowią osoby zagrożone wykluczeniem społecznym (status uchodźcy, bezrobotni, zmagający się z problemami psychicznymi). Zatrudnione osoby związane są ze Spółdzielnią od długiego czasu, średni okres zatrudnienia to 3-4 lata, co na branżę jaką jest gastronomia jest bardzo trwałym zatrudnieniem.

OZRSS: Dlaczego kuchnia roślinna?

Margines: Już na etapie wyboru przedmiotu świadczenia usług kierowaliśmy się aspektem ekologicznym. Kuchnia roślina jest bowiem sposobem odżywiania generującym minimalne obciążenie środowiska naturalnego. Dieta wegańska w najmniejszym stopniu przyczynia się od emisji metanu, ma najniższe wskaźniki zużycia areału ziemi uprawnej czy wody. Staramy się wybierać środki chemiczne i opakowania jednorazowe droższe, ale naturalne i biodegradowalne. Wiele z produktów spożywczych używanych na co dzień pochodzi od lokalnych producentów lub ma certyfikat ekologiczny. Często zmieniające się menu daje nam dużo możliwości tworzenia dań bazujących na sezonowych produktach. Od początku  współpracujemy z zaprzyjaźnionym gospodarstwem rolnym na Warmii, które dostarcza nam niektóre produkty i przetwory rolne, a dzięki współpracy z Kooperatywą Dobrze mamy łatwy dostęp do wielu produktów lokalnych.

Korzystamy z produktów innych spółdzielni oraz certyfikowanych artykułów pochodzących ze sprawiedliwego handlu. Duża część wyposażenia sali konsumenckich pochodzi z recyklingu lub stworzona została przez lokalnych producentów (bar, część stołów, meble, zieleń). Odpadki organiczne oraz zużyty olej trafia do odbiorców gwarantujących ich powtórne użycie. Mamy ścisłe zasady jeśli chodzi o segregację odpadów, oszczędzanie energii.

OZRSS: W jaki sposób wspieracie osoby zatrudnione?

Margines: Posiadamy bardzo rozwinięte narzędzia włączania, aktywizacji, partycypacji oraz samoedukacji zespołu, dzięki czemu nasi pracownicy znacznie podnoszą swoje kompetencje. Dla osób  zagrożonych wykluczeniem społecznym realizujemy indywidualne plany reintegracyjne, w każdym przypadku dostosowane do potrzeb oraz możliwości.

OZRSS: W co się angażujecie poza pracą?

Margines: Wspieramy też wiele akcji społecznych, zarówno tych o charakterze nieformalnym (ruchy feministyczne, organizacje prozwierzęce, grupy uchodźcze), jak i oficjalnych (udział w kampaniach Stowarzyszenia Otwarte Klatki, pomoc schronisku w Korabiewicach, wsparcie fundacji „Ast”, wsparcie zbiórek na leczenie osób z nowotworami), na przykład poprzez przekazanie procentu od sprzedaży danej pozycji w menu lub fundując nagrody i bony. 

OZRSS: Co sprawiło Wam najwięcej trudności? Jak sobie poradziliście/łyście z nimi?

Margines: Najtrudniejszym czasem był okres pandemii, jednak udało nam się przetrwać bez zadłużenia dzięki ciągłej analizie kosztów poprzez minimalizowanie oraz dywersyfikację źródeł przychodu poprzez wprowadzenie opcji dowozu dań przez platformy oraz wprowadzenie gotowych dań pakowanych próżniowo – głównie do sklepów ze zdrową/ wegańską żywnością na terenie całej Polski. W szczytowym momencie pandemii produkty dostarczane były do około 25 sklepów (zarówno stacjonarnych jak i online) co pozwoliło na utrzymanie płynności finansowej mimo ograniczeń w stacjonarnej działalności.

OZRSS: Z czego jesteście najbardziej dumni/dumne?

Margines: Najbardziej dumni jesteśmy z tego, że ciągle istniejemy, bo prowadzenie jakiejkolwiek działalności w obecnych czasach jest naprawdę bardzo trudne.

Dziękujemy!