Ogłoszenia

Głos w dyskusji: Przedsiębiorstwo społeczne – konfrontacje

Właściwie trzeba zacząć od debat z 2004 roku. Na forum Drugiej Europejskiej Konferencji Ekonomii Społecznej w Krakowie pojawiły się pierwsze próby zdefiniowania ekonomii społecznej i przedsiębiorstwa społecznego oraz związanych z tym kwestii prawnych i finansowych, w tym pomocy publicznej. To był czas tworzenia pierwszych regulacji: w obszarze działalności pożytku publicznego, zatrudnienia socjalnego czy spółdzielni socjalnych. To już ponad 13 lat…

Czas, w którym byliśmy liderem zmian, a nawet inspiracją dla krajów Europy Wschodniej. W 2006 roku pojawiły się autorskie założenia do ustawy o przedsiębiorstwie społecznym profesorów Jerzego Hausnera i Huberta Izdebskiego.

Pomimo wielu prac badawczych i analiz naukowych mogliśmy stwierdzić jednoznacznie tylko dwa fakty. Pierwszy – ideowo zdecydowanie bliżej nam do europejskich niż amerykańskich rozwiązań zakładających, że ekonomia społeczna to nie tylko dochodowa działalność organizacji, zwanych z amerykańska „pozarządowymi”, ale działanie organizacji obywatelskich i wspólnotowych opartych o zasady demokratyczne. Europejskie idee zakładają z kolei prymat celów społecznych nad ekonomicznymi, wspieranie zatrudniania grup zagrożonych na rynku pracy, realizację usług społecznych lub rozwój lokalny. Drugi – trudno było znaleźć i zaadaptować wprost rozwiązanie z któregoś przykładu europejskiego. Między bajki należy włożyć opowieści np. o kopiowaniu wzoru włoskich spółdzielni socjalnych, wystarczy tylko porównać regulacje prawne. Czerpać można natomiast z europejskich i historycznych polskich idei, pomysłów, czy sposobów na rozwiązania problemów społecznych. Niewątpliwie sukcesem w tamtym czasie było uchwalenie w 2006 roku ustawy o spółdzielniach socjalnych. Znamiennym faktem było to, że ustawa zgłoszona przez rząd Marka Belki została zaakceptowana i była wprowadzana przez Ministra Pracy Krzysztofa Michałkiewicza, co pokazało, że możliwy jest ponadpartyjny konsensus w przypadku rozwiązań w obszarze ekonomii społecznej i budowania dobra wspólnego.

Należy pamiętać, że musieliśmy tworzyć nasze, polskie propozycje regulacyjne w zasadzie od początku, na dodatek równolegle z tworzeniem systemu wsparcia w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Nie było to proste. O ile od 2007 roku pojawiło się wsparcie Europejskiego Funduszu Społecznego na rzecz budowania wsparcia infrastrukturalnego, o tyle aż do 2009 roku dotacje na tworzenie miejsc pracy były umiejscowione w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki (PO KL) w taki sposób, że ich wykorzystanie było praktycznie niemożliwe. Dopiero zasadnicze zmiany PO KL spowodowały wzmocnienie działań na rzecz spójnego tworzenia ośrodków ekonomii społecznej oraz dotacji na tworzenie spółdzielni socjalnych. Dlaczego tylko spółdzielni? Bo tylko ta regulacja prawna funkcjonowała. Tymczasem, po ustawie o spółdzielniach socjalnych działania regulacyjne nad przedsiębiorczością społeczną uległy poważnemu zahamowaniu, pomimo że wszyscy dookoła deklarowali wsparcie na rzecz ekonomii społecznej. Warto pamiętać, że status przedsiębiorstwa społecznego miał stworzyć nową formułę łączenia działalności gospodarczej z działalnością społeczną, zwłaszcza w wymiarze reintegracyjnym. I nie chodzi tu o wsparcie działalności gospodarczej organizacji, ale taki sposób działania ekonomicznego, w którym rozwiązuje się istotne problemy ekonomiczne i społeczne grup zagrożonych wykluczeniem, przy jednoczesnej realizacji zadań, które są niezbędne dla społeczności lokalnej. Nie było to zatem wzmacnianie działań gospodarczych organizacji na rzecz finansowania działalności statutowej, ale tworzenie nowej jakości, w której działalność gospodarcza byłaby głównym nurtem funkcjonowania jako przedsiębiorstwo. Czytaj dalej →