Dobrze przykłady do pomnażania. Spotkanie spółdzielni współzakładanych przez samorządy

 

Ponad pięćdziesięciu przedstawicieli spółdzielni socjalnych założonych przez samorządy lokalne spotkało się w Brzezinach koło Łodzi, by wymieniać doświadczenia i rozmawiać o aspektach społecznych w zamówieniach.

W dniach 22-23 czerwca 2015 r. odbyło się kolejne spotkanie branżowe spółdzielni socjalnych zorganizowane przez Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych. Za dobrą praktykę posłużyła nam współpraca gminy Brzeziny ze Spółdzielnią Socjalną Communal Service, która od maja 2012 r. realizuje praktycznie większość usług komunalnych w mieście (utrzymanie czystości, pielęgnacja zieleni, naprawa i remonty dróg, odśnieżanie, prowadzenie sortowni odpadów komunalnych oraz kompostowni). Podczas spotkania Burmistrz Brzezin Marcin Pluta podkreślał, że zlecanie zadań w trybie in-house oraz zatrudnienie w spółdzielni osób dotychczas bezrobotnych generuje w miejskiej kasie oszczędności rzędu 20%, a w ciągu 2 lat gmina ogłosiła i przeprowadziła 20 przetargów z zastosowaniem klauzul społecznych. „Klauzule społeczne w zamówieniach publicznych to sposób na wyrównanie szans w dostępie do rynku pracy grup defaworyzowanych, a nie pomoc i wsparcie dla spółdzielni socjalnych” – podkreślał Pluta.

Uczestnicy spotkania oglądają spółdzielczą sortownię, fot. UM Brzeziny

Uczestnicy spotkania mogli obejrzeć spółdzielczą sortownię i kompostownię odpadów oraz zapoznać się z doświadczeniami Spółdzielni Socjalnej Communal Service zatrudniającej już 30 osób.

Doświadczenia w zakresie zamówień in-house, stosowania klauzul społecznych omówili także przedstawiciele samorządu miasta Byczyny oraz Spółdzielni Socjalnej Bydgoszczanka. „Pierwsze postępowanie przetargowe z klauzulami społecznymi zostało udzielone przez Gminę Byczyna w roku 2011. Dotyczyło zamówienia na roboty budowlane, a dokładniej remont wraz z termomodernizacją budynku socjalnego w Polanowicach. Wartość zamówienia wynosiła blisko 880 tysięcy złotych. Zastrzegliśmy tu obowiązek zatrudnienia przez wykonawcę pięciu osób bezrobotnych” – wspominała Aneta Sztojko-Chałupczyńska odpowiedzialna za prowadzenie przetargów przez Urząd Miejski w Byczynie. Sprawy zieleni gminnej, utrzymania czystości i porządku, w tym m.in. na targowisku miejskim zlecane są w ramach zamówień in-house m.in. Centrum Integracji Społecznej w Polanowicach, który jest zakładem budżetowym gminy.

od lewej C. Miżejewski, Prezes OZRSS, K. Więckiewicz,  MPiPS, M. Pluta, Burmistrz Brzezin, fot. UM Brzeziny

od lewej C. Miżejewski, Prezes OZRSS, K. Więckiewicz, MPiPS, M. Pluta, Burmistrz Brzezin, fot. UM Brzeziny

Wagę ekonomii społecznej oraz społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych podkreślał Krzysztof Więckiewicz, Dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Zwrócił uwagę na wzrastającą rolę spółdzielczości socjalnej w realizacji zadań publicznych i aktywizacji osób wykluczonych.

Podczas spotkania zostały przedstawione preferencje dla podmiotów ekonomii społecznej
(w tym spółdzielni socjalnych) w Regionalnych Programach Operacyjnych na lata 2014 -2020. Piotr Krasuski, Dyrektor Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju omówił zapisy Umowy Partnerstwa wskazującej na preferencyjne podejście do usług oferowanych przez podmioty ekonomii społecznej. „To poszczególne Instytucje Zarządzające Regionalnymi Programami Operacyjnymi określają rodzaj zamówień publicznych, w ramach których zobowiązują Beneficjentów do stosowania klauzul społecznych. Dodatkowo preferencje dotyczą także usług społecznych i zdrowotnych świadczonych przez podmioty ekonomii społecznej” – wyjaśniał Krasuski.

uczestnicy spotkania, fot. UM Brzeziny

uczestnicy spotkania, fot. UM Brzeziny

O relacjach spółdzielni socjalnych z samorządem oraz możliwych formach współpracy mówił Cezary Miżejewski, Prezes Ogólnopolskiego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Socjalnych. Szczegółowo omówił możliwości zlecania i kupowania usług i towarów przez samorządy: w zakresie działalności w sferze pożytku publicznego, jak i w obszarze działalności w sferze gospodarczej. Odwoływał się tu także do przygotowanych i czekających na podpis Ministra Pracy i Polityki Społecznej rekomendacji w zakresie współpracy JST ze spółdzielniami socjalnymi, które przygotowywał OZRSS wraz z innymi partnerami. Sporo miejsca zajęło także omówienie możliwości realizacji usług społecznych użyteczności publicznej, które mogą i powinny być realizowane przez podmioty ekonomii społecznej. „Usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym to działalność gospodarcza, w ramach której są realizowane są usługi w ogólnym interesie publicznym, ale takie które nie byłyby świadczone lub byłyby świadczone na innych warunkach (np. zakresie przystępności cenowej czy powszechności dostępu) na rynku bez interwencji publicznej. Chodzi o to, aby usługodawca w ramach powierzonego zadania realizował je na podstawie kryterium interesu ogólnego. I tu jest pole do działania między innymi dla spółdzielni socjalnych” – tłumaczył Miżejewski. Zostały także szczegółowo omówione planowane zmiany w Ustawie Prawo Zamówień Publicznych, które mają uwzględniać np. zastrzeżenie do ubiegania się o zamówienie m.in. wykonawców, których głównym celem jest społeczna i zawodowa integracja osób niepełnosprawnych lub osób defaworyzowanych. Zamówienia publiczne w obszarze usług zdrowotnych, społecznych, kulturalnych o określonych kodach CPV ze Wspólnego Słownika Zamówień będą mogły być zawierane z podmiotami spełniającymi określone kryteria społeczne. To wszystko daje wielką szansę dla spółdzielni socjalnych!

Praktyczne informacje dotyczące współpracy spółdzielni z samorządami lokalnymi przedstawił Przemysław Piechocki, Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Spółdzielni Socjalnych z Poznania. Wyszedł od tego co może blokować rozwój spółdzielni i jaki wpływ na minimalizowanie tych blokad mogą mieć jednostki samorządu terytorialnego – począwszy od instrumentów finansowych (pożyczki, poręczenia) przez wkład członkowski w przypadku współtworzenia spółdzielni osób prawnych, po usługi doradcze, czy zrefundowanie kosztów lustracji, ale przede wszystkim zlecenie usług i zakup towarów oferowanych przez spółdzielnie. „Zobaczcie jak to może działać! Dla przykładu – Spółdzielnia Socjalna NASZA FIRMA realizuje głównie zlecenia należące do zadań własnych gminy Godziesze Wielkie: specjalistyczne sprzątanie, odśnieżanie, remonty dróg, rowów melioracyjnych, usuwanie awarii wodociągów, robi przyłączenia kanalizacyjnych na terenie całej gminy” – opowiadał Piechocki. Dla potwierdzenia możliwej współpracy samorządów ze spółdzielniami powracano do doświadczeń Communal Service z Brzezin. „Jesteśmy pierwszą spółdzielnią w Polsce, która zajmuje się segregacją odpadów zleconą przy wykorzystaniu procedury in-house” – przypominał Ryszard Śliwkiewicz Prezes Spółdzielni Socjalnej Communal Service.

Spotkanie pokazało, że są samorządy lokalne, które angażują się w działalność na rzecz aktywizacji osób i grup defaworyzowanych poprzez współtworzenie spółdzielni socjalnych, które następnie obsługują lokalny rynek usług publicznych. Oby te przykłady można było pomnażać.

Podmioty ekonomii społecznej – preferencje w Regionalnych Programach Operacyjnych 2014 -2020 – prezentacja .pdf

Relacje spółdzielni socjalnych z samorządem terytorialnym – prezentacja .pdf

Jak samorząd może wspierać spółdzielnie socjalne – prezentacja .pdf